Gemilerde gas free işlemi tanklarında akaryakıt bulunan mahalin, akaryakıt buharından arındırılması, temizlenmesi anlamına gelmektedir. Özellikle sıvı kargo yükü taşıyan gemilerde, kargo tanklarında işlem yapılması öncesi bu tank temizliği işlemi hayati önem taşımaktadır.



Gemilerde Gas Free İşlemi Nedir?

Yukarıda kelime anlamı olarak havasızlaştırma, gazsızlaştırma olarak dilimize geçen bu işlemin, denizcilik terminolojisine göre, içerisinde akaryakıt olan bir tankın içerisinden akaryakıt buharının kalmayıncaya kadar temizlenmesi demek olduğunu belirtmiştik.

Gemilerde Gas Free İşlemi Nasıl Yapılır?

Bilindiği üzere tankerlerde kargo tanklarına yük hesaplamaları esnasında, tankların hacimlerinin %100 olarak doldurulacağı düşünülmez. Kargo tanklarına %85-%90 arası yük alınmaktadır. Geriye kalan %10-%15’lik boşluk ise, çevrenin ve yükün özelliği gereği taşınan yükün buharı ile dolmaktadır. Özellikle tehlikeli yükler dediğimiz petrol ve türevlerini taşıyan petrol tankerlerinin ve kimyasal tankerlerin yük buharı dediğimiz patlamaya ve yanmaya karşın en riskli olan kısım, meydana gelebilecek bir yangın anında çok büyük tehlikelere neden olabilmektedir.

Gemilerde havasızlaştırma yapılması için bu tehlikeli yük buharının o mahalden uzaklaştırılması gerekmektedir. Özellikle tanktaki sıvı kargo tahliye edildikten sonra geriye kalan bu yük buharı, ortamdan uzaklaştırılmadan, o bölgede kesinlikle ama kesinlikle en küçük operasyonun yapılmasına müsaade edilmemelidir. Gazsızlaştırma işlemleri konusunun en detaylı örneklerine , özellikle tanker işlemleri derslerinde yer verilmektedir.

Gemilerde Gas Free İşlemi Yöntemleri Nelerdir?

Gemilerde havasızlaştırma işleminin de birden fazla yöntemi bulunmaktadır. Bunlar kullanılacak ekipmana, personele, zaman ihtiyacı ve gerekli olan minimum hava kalitesine ulaşılmasına ilişkin olarak değişkenlik göstermektedir. Burada sizlere en bilinen ve en fazla kullanılan gas free yöntemleri konusunda bilgi verilecektir.

1-Devre Üzerinden Havalandırma

Yöntemlerden birisi, kargo tankları ile bağlantılı dolum ve tahliye devresi üzerinden havalandırma yapma yöntemidir. Bu yöntem ile ana manifoldun bağlantılı bir devresine hava kaynağı bağlantısı yapılır. Hangi tanka gas free işlemi yapılacak ise sanki tahliye veya dolumdaki gibi o tanka kumanda eden valfler açılarak tank içerisine hava girişi sağlanır. Belirli bir sirkülasyondan sonra tan içerisinde bulunan hava, hava firardan çıkarak sirkülasyonla tanktan çıkar ve bu esnada da tankta bulunan yük buharını da beraberinde dışarıya götürür.

2-Hava Firar Boruları (Manika) İle Havalandırma

Bu işlemde tank üzerinde havasızlandırma, gas free işlemi için yapılan özel havalandırma borularından tank içerisine özel hava boruları sarkıtılarak tankın içerisine hava girişi sağlanır ve diğer taraftan da tan içerisinde bulunan yük buharının dışarı tahliye edilmesi sağlanır.

Bu yöntemde dikkat edilmesi gereken önemli bir konu şudur. Tank havalandırmasında kullanılacak manikanın hava giriş kısmı, rüzgar alacak şekilde konumlandırılmalıdır. Bu nedenle tank havalandırmasını takip eden vardiya zabiti hava şartlarını sürekli olarak gözetmek durumundadır. Tabi vardiya zabiti ne kadar dikkatli olursa olsun eğer uygun hava şartları sağlanamazsa, tank havalandırması da ona göre verimli olmayacaktır.



3-Cebri Havalandırma

Adından da anlaşılabileceği üzere havalandırılması gereken ortama, hava sirkülasyonu sağlayan bir ekipman yerleştirilerek odanın hava değişimini arttırmaya yönelik bir çalışmadır. En büyük avantajı, manika ile havalandırma yöntemlerinde olduğu gibi doğal şartların durumlarına bakılmaksızın, istenilen zamanda, istenilen şiddetle ortam havalandırmasının kontrollü şekilde yapılmasını sağlamaktadır.