TOPRAKLAMA - NEDEN ? NASIL ?

Topraklama, bir elektrik cihazında kazara meydana gelebilecek izolasyon hatalarında metal gövdenin elektriklenmesini önlemek amacıyla, bir iletken yardımıyla
bu gövdenin toprağa bağlanmasına denir.
Bu durumda topraklama hem kaçak akımı toprağa akıtır hemde '' kaçak akım üniteli '' otomatik sigorta yardımı ile devreyi keserek oluşabilecek bir tehlikeye karşı can ve mal güvenliğini sağlar.




Bir elektrik panosunda topraklama şeması

Şemadaki Fransızca kelimelerin tercümesi :
Conducteur principal de protection:
Ana topraklama ( koruma ) kablosu
Liaison equipotentielle principale:
Ana eşdeğer potansiyel (topraklama) bağlantısı
Vers prise de terre: Topraklama elemanına doğru
Barette de coupure: Kesme ve topraklama direnci ölçme barası
Borne principale de terre: Ana topraklama klemensi
Liaison equipotentielle secondaire et terres des circuits electriques: Tali eşdeğer potansiyel (topraklama) bağlantıları
ve elektrik devreleri topraklamaları

HANGİ ELEMANLAR TOPRAĞA BAĞLANMALIDIR ?

Metalik gövdeli bütün elektrikli aletler (su ısıtıcı, fırın, buzdolabı, çamaşır makinesi, vs) Prizlerin topraklama klemensleri ve bütün devrelerin topraklama elemanları.
Bir binanın bütün demir doğrama aksamları, gaz, su
ve ısıtma boruları. Bir banyonun bütün metal aksamları

DİKKAT..!!
İyi bir topraklama ancak "kaçak akım üniteli" otomatik sigorta ile beraber çalışırsa koruyucu olur.



Eşdeğer Potansiyel Topraklama Nedir ?

Eşdeğer potansiyel topraklama, bir mekanda bulunan bütün metal elemanlar ve boruların topraklama sistemine bağlanması demektir.

Örneğin :

- Sayaçtan önceki tüm su boruları
- Şehir gazı dağıtım sistemi boruları
- Genel ısıtma santrali
- Deplanmış gaz tankerleri
- Bir evin metalik olan kapı ve pencere çerçeveleri

Eşdeğer potansiyel topraklama kablosunun kesiti minimum 6 mm² veya en azından, ana topraklama kablosunun kesitinin yarısı kadar olmalıdır. Bu topraklama kablosunun metalik kısımlara bağlantısı özel kablo papuçlarıyla olmalıdır.
DİKKAT..!!
Su tesisat borularını, gaz tesisat borularını, ısıtma tesisat borularını ve kabloların metal koruma zırhlarını topraklama tesisatı olarak kullanmak kesinlikle yasaktır.




Şemadaki Fransızca kelimelerin tercümesi :
Arrive d 'eau : Ana su borusu
Arrive de Gaz : Ana gaz borusu
Gaz : Gaz giriş
Eau chaude sanitaire : Sıcak su çıkış
Depart chauffage : Kalorifer çıkış
Retour chauffage : Kalorifer dönüş
Chaudiere : Isıtma kazanı
Liaison equipotentielle principale: Ana eşdeğer potansiyel (topraklama) bağlantısı
Vers prise de terre : Topraklama elemanına doğru
Barette de coupure: Kesme ve topraklama direnci ölçme barası
Borne principale de terre: Ana topraklama klemensi
Vers tableau de repartition: Dağıtım tablosuna gidiş

TOPRAKLAMA DİRENCİNİN MAKSİMUM DEĞERİ NEDİR ?

Topraklama direncinin bağlı olduğu şartlar :

1-Topraklama elektrodunun kesitine ve şekline.
2-Toprağın reziztivitesine. Bu reziztivite toprağın derinliğine, nemlilik
ve sıcaklık derecesine bağlıdır.
Emniyetli bir topraklama tesisatında olması gereken maksimum dirençi hesaplamak için iki elemana ihtiyaç vardır.
1- Müsade edilebilir maksimum gerilim ( Umax )
2- İzolasyon hatasında oluşacak kaçak akım, bu değer '' kaçak akım üniteli '' otomatik
sigortanın hassasiyeti ile sınırlıdır ( Ik )
Örnek :Umax = 50 voltIk = 500 mA
Bu şartlarda topraklama direncini hesaplarsak :
Rt = Umax / Ik = 50 / 0,5 = 100 ohm olur.

Topraklama direncinin maksimum değerleri

Ik (mA) Umax = 25 volt için Rt (ohm Umax = 50 volt için Rt (ohm)
10 mA 2500 ohm 5000 ohm
30 mA 830 ohm 1660 ohm
300 mA 83 ohm 166 ohm
500 mA 50 ohm 100 ohm
650 mA 38,5 ohm 77 ohm


Topraklama çeşitleri



BİRİNCİ METOD: 25 mm karelik Çıplak bakır kablo ile yapılan topraklama evin etrafını saracak şekilde yapılır, bir kemer şeklindedir.



İKİNCİ METOD: Evin, su, kanalizasyon, gaz tesisatları için açılan kanal içine döşenen 25mm karelik çıplak bakır kablo ile yapılan topraklamadır. Diğer borular ile topraklama kablosu arasında en az 20 cm mesafe olmalıdır.



ÜÇÜNCÜ METOD: Bu metod mevcut olan binalara topraklama çekmek için kullanılır. Topraklama elektrodu en az 2 metre derinliğe gömülmelidir.Gözetleme çukuru kapaklı olmalıdır. Buradan ölçümler yapılır ve bağlantının durumu incelenir.